“Earthships” pripada porodici održivih tipova kuća. Ideja ovog pristupa u zelenoj gradnji temelji se, prvenstveno, na upotrebi obnovljivih izvora energije i recikliranih materijala. Ovaj koncept predstavlja odgovor na sve veću potrebu za smanjenjem uticaja izgradnje na životnu sredinu, uspostavljajući balans između komfora i održivosti. Post koji je pred vama predstavlja uvod u jedan od edukativnih videa u sjajnom serijalu pod nazivom Energetska radionica.
Podsjetimo se, tradicionalne kuće troše mnogo energije i značajno doprinose emisiji CO2. Građene su rasipnički, s procijenjenih 30% građevinskog materijala koji završi kao otpad. Uz to, oslanjanje na javne komunalne usluge može biti problematično u situacijama gdje gradske mreže ne mogu pratiti eksponencijalni rast potražnje. “Earthships” predstavlja alternativu koja omogućava izgradnju kuća koje ne rasipaju energiju, smanjuju građevinski otpad i obezbjeđuju visok stepen samoodrživosti, čak i u slučajevima kada ne postoji pristup komunalnim uslugama.
“Earthships” koncept potiče od arhitekte Michaela Reynolds-a i vodi nas u davne 1970-te godine. Kroz brojne pokušaje i pogreške, Reynolds je usavršio tehniku građenja koja podrazumijeva upotrebu lokalnih materijala i recikliranih resursa. Osnovna struktura “Earthships”-a podrazumijeva upotrebu starih automobilskih guma napunjenih zemljom, koje se nabijaju dok ne postanu kompaktne i stabilne. Svaka takva guma teži oko 140 kilograma i potrebno je približno sat vremena da se napravi. Zidovi napravljeni na ovaj način mogu sačuvati toplotnu energiju tokom dana i emitovati je noću, što je inače princip kod pasivnih kuća.
Unutrašnji nenoseći zidovi mogu biti izrađeni od limenki i staklenih ili plastičnih boca, što omogućava da se od njih oblikuju zakrivljeni, organiski zidovi. “Earthships” koriste pasivne metode hlađenja i grijanja. Dnevne zone su orijentisane tako da maksimalno iskoriste sunčevu energiju, s velikim staklenim površinama okrenutim prema jugu (na sjevernoj hemisferi), odnosno prema sjeveru (na južnoj hemisferi). Ovakva orijentacija omogućava da se zimi sunčeva toplota iskoristi za grijanje prostora.
Pasivno hlađenje postiže se korištenjem cijevi koje sprovode topli spoljašnji vazduh kroz zemlju u kojoj se održava stabilna temperatura od približno 13°C. Vazduh se, prolaskom kroz ove cijevi, hladi, a zatim se uvodi u unutrašnjost prostora. Zimi, hladni spoljašnji vazduh prolazi kroz iste cijevi, grije se i ulazi u prostor, često čineći sistem dodatnog grijanja nepotrebnim.
“Earthships” proizvode većinu energije ili svu energiju potrebnu za funkcionisanja pomoću fotonaponskih ćelija i vjetroturbina. Energija se čuva u baterijama, omogućavajući potpunu nezavisnost od mreže.
Kišnica i otopljeni snijeg prikupljaju se u cisternama, pročišćavaju i koriste više puta prije konačnog ispuštanja. Ovakva reciklaža omogućava maksimalno iskorištavanje vode, koja se koristi za umivanje, navodnjavanje unutrašnjih i spoljašnjih vrtova, te ispiranje toaleta.
Proizvodnja hrane takođe je integrisana kod “earthisps” objekata. Unutrašnje i spoljašnje botaničke stanice koriste se za uzgoj voća i povrća, a neki objekti uključuju i prostore za uzgoj domaćih životinja. Cilj je postići samoodrživost u proizvodnji hrane ili značajno smanjiti zavisnost od spoljašnjih faktora.
Međutim, “earthisps” imaju i svoje nedostatke. Izgradnja se previše oslanja na ručni rad, što proces čini dugotrajnim i radno intenzivnim. Komponente nisu standardizovane, što može otežati nabavku. Cijena izgradnje može biti visoka, posebno ako se ne koristi sopstveni rad i prikupljeni resursi.
Uprkos izazovima, principi “earthisps” mogu se primijeniti i na tradicionalne domove. Građevinski propisi podstiču pasivne energetske sisteme, skupljanje kišnice i korištenje obnovljivih izvora energije. Integracija ovih principa u obnovu i izgradnju novih kuća može značajno smanjiti potrošnju energije i uticaj na životnu sredinu.
“Earthisps” predstavljaju inspirativan model za održivu gradnju, pružajući udobnost modernog doma uz minimalan uticaj na okruženje. Iako izgradnja može biti izazovna i skupa, dugoročne koristi za životnu sredinu i energetsku nezavisnost čine ih investicijom vrijednom razmatranja. Integracija njihovih principa u šire građevinske prakse mogla bi biti važna za budućnost održivog stanovanja.
