U svijetu održive gradnje, pasivna arhitektura postaje sve važnija kao set principa za smanjenje energetskih potreba i redukciju velikog CO2 otiska za koji je odgovoran sektor građevinarstva. U jednom od blogova na ovom portalu pisali smo o tipovima “zelene” arhitekture među kojima su i pasivna i pasivna solarna kuća. Iako njihovi nazivi djeluju da je riječ o istom tipu, ipak to nije slučaj. Da razjasnimo.
Solarna pasivna kuća bazira se na setu principa koji stavljaju u fokus sunce kao izvor čiste i obnovljive energije. Ovo je tip kuće koji koristi prednosti lokacije, klimu i materijale kako bi se smanjila potrošnja energije. Solarna pasivna kuća koristi energiju sunca za grijanje i hlađenje, što je vrlo efikasno i jeftino. Ona ne mora imati dodatnu opremu već koristi prednosti dobrog dizajna i pametnu orijentaciju prema suncu.
Pasivna kuća (nemački: Passivhaus) je standard za energetski efikasnu gradnju čiji je cilj da se postigne izuzetno niska potrošnja energije za grijanje i hlađenje prostora, održavajući optimalnu unutrašnju klimu bez upotrebe tradicionalnih sistema za grijanje i hlađenje. Ovaj standard se postiže kroz 5 ključnih principa: visok nivo izolacije, odlična zaptivnost, korištenje pasivnih solarnih dobitaka, visoko kvalitetni prozori i ventilacija sa rekuperacijom toplote.
Tekst koji upravo čitate je uvod u video, koji je omogućila The International Passive House Association (iPHA), a predstavlja prikaz knjige za djecu pod nazivom “Gradimo pasivnu kuću”. Knjiga, koju potpisuju autorice Martine Firer i Aleksandre Frankel, na zanimljiv način ilustruje osnovne principe pasivne (solarne) kuće, a sigurni smo da će biti korisna i djeci i odraslima. U nastavku kratko opisujemo sadržaj knjige i prilažemo video.
Na početku videa objašnjen je pojam pasivne kuće, jezikom primjerenim djeci. Pasivna kuća je, dakle, objekat projektovan da maksimalno iskoristi sunčevu energiju za grijanje, dok istovremeno minimizira gubitke toplote. Važna karakteristika ovih kuća je odlična izolacija koja omogućava da se toplota zadržava unutar objekta, čak i tokom hladnih zimskih dana. Sunčeva svjetlost koja prodire kroz prozore je, praktično, glavni izvor toplote kod ovog tipa kuća.
U nastavku je opisan proces izgradnje pasivne kuće od iskopavanja temelja, preko postavljanja kanala za vodovod i elektroinstalacije, te dodatnog rova za ventilacioni sistem koji koristi toplotnu energiju zemlje. Naime, na dubini od oko 2m, temperatura zemljišta je konstantna (stabilna) i iznosi oko 8 stepeni Celzijusa. Ovo omogućava da vazduh koji ulazi u kuću bude prirodno prethodno zagrijan zimi i ohlađen ljeti, čime se smanjuje potreba za dodatnom energijom za grijanje ili hlađenje, za razliku od situacije gdje ventilaciona cijev nije u zemlji.
Slijedi postavljanje zidova koji mogu biti prefabrikovani ili pak zidani od opeke, kamena… U svakom slučaju, najvažnije je da ziovi budu dobro izolovani. Debljina izolacije se računa posebnim kompjuterskim softverima kako bi se postigla optimalna energetska efikasnost. Postoji mnogo različitih materijala za izolaciju, uključujući celulozna vlakna, drvena vlakna, lan, konoplju, slamu, ovčju vunu, stiropor i mineralnu vunu.
Prozori igraju izuzetno važnu ulogu u pasivnoj kući. Moraju biti dovoljno veliki, sa trostrukim staklima i izolovanim okvirima kako bi propuštali sunčevu svetlost, ali ne i toplotu iz kuće. Takođe, kuća mora biti otporna na vjetar i ulazak hladnog vazduha, a to se postiže zaptivanjem svih spojeva na zidovima, kao i oko prozora i vrata.
Da bi u kući imali stalno svež vazduh bez gubitka toplote, koristi se ventilacioni sistem sa rekuperacijom. Ovaj sistem omogućava da svjež vazduh iz spoljašnje sredine prolazi kroz topli izduvni vazduh iz unutrašnjosti, čime se svjež vazduh zagrijava. Ovo rješenje ne samo da osigurava stalni dotok svežeg vazduha, već i značajno smanjuje energetske gubitke.
Pasivne kuće su dizajnirane da maksimalno štede energiju, što je ključno za smanjenje emisije CO2 i zaštitu životne sredine. Koristeći obnovljive izvore energije i smanjujući zavisnost od fosilnih goriva, ove kuće pomažu u borbi protiv klimatskih promjena.
